1 mei staat in de agenda van iedere socialist met stip genoteerd als een dag van solidariteit, strijd en natuurlijk ook plezier. Over het hele land en ver daarbuiten, worden betogingen georganiseerd, festivals op poten gezet en speeches gegeven. Maar wat herdenken we eigenlijk op 1 Mei? En behoort die dag tot het verleden, of heeft het Feest van de Arbeid ook nog maatschappelijke relevantie vandaag?
In den beginne
Zaterdag, 1 mei 1886. Over de hele wereld organiseert de arbeidersbeweging acties rond de 3X8 eis: 8 uur werk, 8 uur rust en 8 uur ontspanning, dat was de blauwdruk (of moeten we zeggen “rooddruk”) die de arbeidersbeweging uitzette voor de normale werkdag. Een reactie van het patronaat en de politieke elite bleef niet uit. De acties stootten op hard verzet. Veel fabrieken bleven dicht en op sommige plaatsen eindigde de stakingsdag met politierepressie.
In Chicago, waar de spanningen al een tijd hoog aan het oplopen waren, leidde dat geweld tot verschillende doden en gewonden. Twee jaar laten besloot de AFL (American Federation of Labor), de nationale vakbondsfederatie, om jaarlijks op 1 mei actie te voeren, ter herdenking aan de gebeurtenissen in Chicago.
Dat voorstel werd in 1889 door de Socialistische Internationale in Parijs overgenomen. 1 mei werd uitgeroepen tot Internationale Dag van de Arbeid.
Op 1 mei 1890 vond de allereerst 1 mei actiedag plaats in Europa.
Na een moeizame strijd wist de arbeidsbeweging na de Tweede Wereldoorlog in ons land de 40 urenwerkweek door te voeren. 60 jaar later, op 1 januari 2003, wisten de socialisten hun eis voor kortere werkweken verder te drukken en werd de 38 urenweek een realiteit.
1 mei, herdenking of actiedag?
Waar de dag oorspronkelijk in het teken van de 8 urendag stond, groeide 1 Mei verder uit tot een dag waarop arbeiders massaal op straat kwamen om betere arbeidsvoorwaarden te eisen.
Met dank aan ABVV West-Vlaanderen voor dit overzicht.
